Η Μονή Αρκαδίου βρίσκεται κοντά στο χωριό Αμνάτος, 23km ανατολικά του Ρεθύμνου. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 500m, πάνω σε ένα εύφορο υψίπεδο με ελαιώνες, αμπελώνες, πεύκα, κυπαρίσσια και πρίνους. Γύρω από το μοναστήρι υπάρχουν πολλά γραφικά εξωκλήσια, ενώ δίπλα από τη μονή ξεκινάει το όμορφο Αρκαδιώτικο Φαράγγι.
Η ακριβής ημερομηνία ιδρύσεως του μοναστηριού δεν είναι γνωστή, αλλά πιθανολογείται ότι ιδρύθηκε από τον αυτοκράτορα Αρκάδιο τον 12ο αιώνα. Κατά μια άλλη εκδοχή, το όνομα της οφείλεται σε κάποιον μοναχό Αρκάδιο που ίδρυσε τη μονή. Επίσης, η μονή ονομαζόταν και Τσανλί Μαναστίρ (δικαιούχος κώδωνας), καθώς οι μοναχοί της μονής είχαν αποσπάσει το δικαίωμα από τους Τούρκους να κτυπούν την καμπάνα αντί του σήμαντρου.
Ο αρχικός ναός του μοναστηριού ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Κωνσταντίνο και ερείπια του διατηρούνται στο βορειοδυτικό τμήμα του περίβολου. Το μοναστήρι περιβάλλεται με ισχυρό τείχος που το έκανε απόρθητο από τους εχθρούς και η πλούσια οχύρωση του προσέλκυε τους επαναστατημένους Κρητικούς. Πολλά τούρκικα και ελληνικά έγγραφα αναφέρονται στη ζωή και στις περιπέτειες του μοναστηριού που ήταν σε θέση να διατρέφει ή να αποκρύπτει καταζητούμενους, να παρέχει στοιχειώδη παιδεία, να ενισχύει ηθικά την περιοχή και να ηγείται των εθνικών υποθέσεων.
Το Αρκάδι αποτελεί σίγουρα το ιστορικότερο μοναστήρι της Κρήτης, το οποίο έμελλε να γίνει το ιερότερο σύμβολο των Αγώνων των Κρητικών για την Ελευθερία, καθώς εδώ έγινε το τραγικό ολοκαύτωμα του 1866 που άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση του νησιού το 1898. Μάλιστα, η UNESCO έχει χαρακτηρίσει το Αρκάδι ως Ευρωπαϊκό Μνημείο Ελευθερίας
ΠΗΓΗ Cretan Beaches
Η συνεχής και ακατάπαυστη παρουσία οκτώ αιώνων της Μονής στη ζωή του νησιού της Κρήτης αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της.
Το πολύπλευρο έργο της Μονής ξεδιπλώνεται στο διάβα των αιώνων. Από πηγές γνωρίζουμε ότι η Μονή υπήρξε κέντρο παιδείας και αντιγραφής χειρογράφων. Τα δε εργαστήρια παραγωγής χρυσοκεντημάτων κατά το 17ο και 18ο αιώνα θάμπωσαν τον κόσμο.
Οι αγώνες της Μονής ενάντια στους κατακτητές ενέπνευσαν. Οι θυσίες των ανθρώπων που έζησαν και πέθαναν εκεί συγκίνησαν και παραδειγμάτισαν.
Η κατάληψη της Κρήτης από τους Τούρκους γίνεται τη στιγμή που η Μονή Αρκαδίου βρίσκεται σε άνθηση.
Κατά την επανάσταση του 1821 οι μοναχοί συμμετέχουν και πρωτοστατούν στα γεγονότα.Η πρώτη καταστροφή έρχεται. Τότε λεηλατείται και αναγκαστικά εγκαταλείπεται από τους μοναχούς για ένα μικρό διάστημα. Πολύ σύντομα επιστρέφουν.
Το ανώτατο σημείο στην πυραμίδα της προσφοράς της Μονής είναι όταν ανεβαίνει το σκαλοπάτι της αυτοθυσίας, του ηρωισμού και του θεάρεστου αλτρουισμού. Είναι το Ολοκαύτωμα της 8ης Νοεμβρίου 1866. Η Μονή έδωσε το δικό της παρόν στον αγώνα ενάντια στη σκλαβιά. Πέτυχε να αποτινάξει τα δεσμά που λυσσωδώς οι εχθροί ζητούσαν να της περάσουν και να καταφέρει να αλλάξει τον ρου της ιστορίας της Κρήτης.
Έκτοτε η Μονή φέρει το βάρος της ιστορίας στους ώμους της συνεχίζοντας να λαμβάνει μέρος στους αγώνες που ακολούθησαν σε όλες τις εκφάνσεις στο πολύπαθο νησί μας και προσπαθεί με κάθε τρόπο να ανταποκριθεί επάξια στο λαμπρό παρελθόν της.
Γιώργος Χατζηδάκης, εκπρόσωπος Πολιτιστικού Συλλόγου Βάμου Αποκορώνου, μέλος.
Κώστας Σαββάκης, εκπρόσωπος Πολιτιστικού Συλλόγου Πατσού Αμαρίου, γραμματέας.
Γιάννης Γακουμογιαννάκης, εκπρόσωπος Πολιτιστικού Συλλόγου Σεισάρχων, μέλος.
Τίτος Κοκολάκης, εκπρόσωπος Πολιτιστικού Συλλόγου Ινίου Μονοφατσίου, μέλος.
Βαγγέλης Μαραγκάκης, εκπρόσωπος Πολιτιστικού Συλλόγου Βενεράτου, πρόεδρος.
Άρης Πάγκαλος, εκπρόσωπος Δικτύου Πολιτιστικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου, μέλος.